Hirudoterapia to leczenie pijawką lekarską. Pijawki używane do leczenia hodowane są w specjalnych laboratoriach. Pijawka lekarska w trakcie ssania wtłacza do krwi pacjenta związki zawarte w jej gruczołach ślinowych określane mianem hirudozwiązków . Ślina pijawek zawiera hirudynę i histaminę. Hirudyna zapobiega krzepnięciu krwi, histamina rozszerza naczynia krwionośne.
Pijawki stosuje się w chorobach układu krążenia, żylakach, cukrzycy, reumatyzmie, wrzodach żołądka i dwunastnicy, chorobach układu oddechowego, skóry. Stosuje się ją też coraz częściej do leczenia poporodowych porażeń mózgu u dzieci.
Pijawka lekarska polecana jest także jako alternatywa dla osób w podeszłym wieku do leczenia chorób parkinsona i alzheimera, gdyż jest to metoda nieinwazyjna. Zabieg w zależności od potrzeb trwa od 30 do 180 minut maksymalnie. Obejmuje zwykle od 5 do 10 pijawek. Jeśli pijawki same odpadną od miejsca przystawienia jest to wskaźnikiem zakończenia zabiegu.
W miejscach przykładania pijawek po zabiegu pojawia się krwawienie do kilku godzin. Jest to całkowicie normalna reakcja organizmu. Rany przemywa się spirytusem. Nie należy ich moczyć aż do całkowitego wygojenia.
Hirudoterapia przeciwwskazana jest dla kobiet w ciąży. Nie powinny z niej korzystać także osoby, które mają zdiagnozowaną anemię, hemofilię, choroby nowotworowe.
Jest to terapia, którą stosowano już w starożytności. Przez pewien czas zapomniana – jednak ostatnio coraz bardziej popularna.